Święto Pesach – Pascha

Święto Paschy (Pesach) potocznie nazywane jest żydowską Wielkanocą. Trwa 7 dni w Izraelu, a w diasporze 8 dni. Paschę rozpoczyna się uroczystym Wieczorem Sederowym po zachodzie słońca. Seder w języku hebrajskim oznacza „porządek”. Oznacza to, że istnieje szczególna kolejność, według której spożywa się poszczególne pokarmy, odmawia modlitwy i wypowiada błogosławieństwa.

Powyższy film został zrealizowany na życzenie OEM „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku.

Potraktujcie to jako ciekawostkę kulturalno-kulinarną o „żydowskiej Wielkanocy”. Dodatkowo wybrałam dla Was dwa przepisy które można znaleźć na stole paschalnym. Są to faszerowane jajka musztardowo – cytrynowe z hummusem oraz popularna maca z karmelem i czekoladą, posypana orzechami która wyglądem przypomina nasz świąteczny mazurek.

Pesach Seder Pascha Wielkanoc

Nocy Sederowej towarzyszy wiele rytuałów, które szczegółowo opisuje książka zwana Hagada. Hagada po hebrajsku oznacza „opowiadanie”. Według specjalnego porządku opowiada się historię wyjścia Izraelitów opuszczających Egipt i plagach, jakie spadły na Egipcjan. Hagada jest napisana w języku hebrajskim, ale historię  wyjścia ludu izraelskiego z Egiptu opowiada się w języku zrozumiałym dla wszystkich. Dla małych dzieci opowiada się w bardzo prosty sposób, używając rekwizytów czy zabawek (np. klocków lego) aby zilustrować 10 plag egipskich.

Hagada Paschalna jest jak podręcznik, opisuje kiedy i w jakim momencie zmówić modlitwę, kiedy i jakie wypowiedzieć błogosławieństwo oraz wymienia jakie i w jakiej kolejności spożywać symboliczne pokarmy.

Pesach Seder Pascha Wielkanoc

Symboliczne jedzenie układa się na specjalnym Talerzu Sederowym. Hagada opisuje jakie to są pokarmy oraz opisuje symboliczne ich znaczenie. Obowiązkowo musi być;

Beitzach czyli jajko symbolizujące żałobę po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej.

Zeroa to kość opalona nad płomieniem. Symbolizuje ofiarę Paschalną czyli baranka.

Charoset – słodka pasta z jabłek, orzechów, rodzynek i słodkiego czerwonego wina oraz z dużą ilością cynamonu by potrawa wyglądem przypominała glinę z której były robione cegły przez hebrajskich niewolników w Egipcie.

Maror to gorzkie i ostre zioła które symbolizują gorycz życia Izraelitów w Egipcie. Przeważnie używa się sałatę np. cykorię, ale to też może być rzodkiewka, pietruszka, liście selera.

Karpas czyli zielone zioła które przed spożyciem moczy się w słonej wodzie. Karpas (pokrojony w kawałki korzeń selera i liście selera) moczone w słonej wodzie symbolizuje surowość niewolnictwa i przelane gorzkie łzy.

Hazaret to inny typ gorzkich ziół i jarzyn, przeważnie jest do tego używany starty  lub pokrojony w cienkie plasterki chrzan. To również symbol cierpienia i goryczy niewoli egipskiej. Spożywa się je razem z macą i charosetem.

Pesach Seder Pascha Wielkanoc

W trakcie trwania Paschy obowiązuje zakaz spożywania kwaszonego chleba oraz wypieków drożdżowych. Jedyny chleb jaki można spożywać to maca, czyli przaśny chlebek, który przyrządza się z mąki i wody. Zwyczaj spożywania macy przypomina Żydom o wolności. Izraelczycy uciekając z Egiptu śpieszyli się i nie zdążyli upiec chleba na drogę. Ciasto na chleb nie miało czasu wyrosnąć, dlatego suszyli je na słońcu, uzyskując cienkie i suche placki, czyli macę.  Na pamiątkę tego wydarzenia, w trakcie Paschy Żydzi nie jedzą pieczywa na zaczynie, ani wyrobów zawierających produkty zbożowe tj. pszenica, żyto, jęczmień orkisz i owies. Dlatego większość potraw i ciast na Święto Paschy jest sporządzona z mąki macowej, ziemniaczanej, migdałowej itp.

Podczas Wieczoru Sederowego należy wypić cztery kielichy czerwonego wina (dzieci piją sok z winogron). Kielich ma objętość 200 ml. Przyjmuje się jedną butelkę wina na dorosłą osobę. Przy każdym toaście jest odmawiana specjalna modlitwa zawarta w Hagadzie. Czerwone wino symbolizuje krew  pesachowego baranka, którą Izraelici pomazali drzwi swoich domów w Egipcie. Osobny kielich oraz dodatkowe nakrycie na stole stawia się dla proroka Eliasza, uważanego za opiekuna narodu izraelskiego. W pewnym momencie podczas uroczystości otwiera się drzwi domu, wierząc, że Eliasz podczas tej nocy odwiedza każdy żydowski dom i otacza go swoją opieką.

Obecnie Wieczerza Sederowa ma charakter święta rodzinnego. Po zakończeniu czytania  historii o niewoli egipskiej i cudownym oswobodzeniu, zjedzeniu macy, gorzkich ziół i charoset jest czas na uroczystą kolację przy suto zastawionym stole.

 

Jedna odpowiedź do “Święto Pesach – Pascha”

  1. Wielkanoc powoli, acz nieuchronnie zbliża się, więc w niejednym domu zestaw potraw wzbogacony zostać może o wymienione w tekście potrawy i napoje.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *