Kurczak z cymesem – Smak Odzyskany

Na terenach dawnej Galicji słowo „cymes” używano w odniesieniu do wyśmienitego, wspaniałego, wybornego i aromatycznego dania. Dziś po prostu mówimy, że coś smakuje jak „niebo w gębie”. Choć nie każdy zna smak cymesu, to wielu osobom zwrot „Ale cymes!” kojarzy się jako coś wyjątkowo smacznego. Czasami jest ono uważane za rdzennie polskie określenie. Jednak do polszczyzny przeniknęło dzięki ludności lwowskiej, którzy z kolei przejęli z języka jidysz. Niektórzy są zdania, że jidyszowe słowo cymes wywodzi się prawdopodobnie z niemieckiego Zimmt, czyli “cynamon”.

W klasycznym wydaniu cymes podawany jest na żydowski nowy rok Rosz ha-Szana, jako słodki deser z marchewki z suszonymi śliwkami, rodzynkami, miodem i cynamonem. Marchewkę kroi się w okrągłe talarki które symbolizują „złote monety” i wyrażają życzenie dostatku. Jest wiele wariantów tego przysmaku, ale każdy z nich ma formę słodkiego, pomarańczowego gulaszu. Spotykane są także wersje z bakaliami, jabłkami, pomarańczami i wieloma innymi owocami, zarówno świeżymi jak i suszonymi np. figi, morele, daktyle. Cymes jest serwowany nie tylko samodzielny deser, ale także jako dodatek do przekąsek czy głównego dania. W połączeniu z ryżem czy też z ziemniakami i innymi warzywami oraz mięsem może stanowić smaczny i wyjątkowy obiad.

Kurczak z cymesem jest kompilacją wielu różnych przepisów. Głównym składnikiem zawsze musi być podsmażona marchewka na słodko, do której możemy dowolnie dodawać inne warzywa (np. bataty, cebulkę pokrojoną w piórka), owoce lub bakalie. Marchewka dusząca się w miodowo cynamonowej glazurze ma cudowny i obłędny zapach. To jest właśnie cymes! Świetnie sprawdza się w połączeniu z mięsnymi daniami, sprawiając że obiad nabiera świątecznego charakteru.

Kurczak z cymesem – składniki dla 4 osób:

4 ćwiartki kurczaka*
Sól, pieprz ziołowy
1 średniej wielkości cebula
Odrobina oleju roślinnego do smażenia

*Można użyć całego kurczaka, którego należy podzielić na mniejsze kawałki lub inne dowolne części o masie 1-1,2 kg.

Cymes z marchwi:

0,5-0,6 kg marchewek
100 g śliwek suszonych
100 g rodzynek
1 płaska łyżeczka cynamonu
2 łyżki masła lub 4 łyżki oliwy*
3 łyżki miodu
0,5 szklanki wody
Sok z jednej pomarańczy

* Osoby których nie obowiązują zasady koszerności mogą zrobić cymes z dodatkiem masła.

Proponowane dodatki:

Brokuły, opiekane lub zasmażane ziemniaczki, bataty, kasza jęczmienna lub ryż.

Kurczak z cymesem – wykonanie:

Kawałki kurczaka oprószyć solą i pieprzem ziołowym. Odstawić na około 30-45 minut.

W międzyczasie przygotować cymes. Marchewki umyć, obrać i pokroić w grubsze krążki. Umieścić w garnku wraz z pozostałymi składnikami i dusić 15-20 minut, co jakiś czas mieszając aby cymes nie przywarł do dna naczynia. Marchewki powinny być miękkie, ale i jednocześnie jędrne.

Cebulkę pokroić w cienkie piórka. Na patelni rozgrzać 1-2 łyżki oleju. Zeszklić cebulę, a jak będzie już gotowa, przenieść do naczynia żaroodpornego. Następnie (na tą samą patelnię) wlać kolejną 1 łyżkę oleju, porządnie rozgrzać i obsmażyć kawałki kurczaka, z każdej strony na złocisty kolor.

Usmażonego kurczaka przenieść do naczynia żaroodpornego i ułożyć na podsmażonej cebulce. Dodać gorący cymes wraz z całą zawartością. Brokuł (nie jest konieczny, możemy go pominąć) podzielić na różyczki, sparzyć wrzątkiem i umieścić w naczyniu z kurczakiem. Całość przykryć i piec 30-35 minut w piekarniku nagrzanym do 180°C.

Kurczak z cymesem podawać z ulubionymi dodatkami, całość polać sosem, który powstał na dnie naczynia żaroodpornego.